دیدن عدد 14 (چهاردهم) روی دستگاه فشار سنج، به ویژه در بخش فشار سیستولیک (عدد بالایی)، قطعا میتواند باعث نگرانی و سوال فوری ” آیا فشار خون 14 خطرناک است؟ ” شود. پاسخ کوتاه به این سوال حیاتی بله است.
فشار خون 14 میلیمتر جیوه نشان دهنده فشار خون بالا (هایپرتنشن) است که در دسته “مرحله 2 فشار خون بالا” طبقه بندی میشود و به طور قابل توجهی خطرناک محسوب میگردد.
در ادامه این نوشته از مجموعه مقالات ارمغان طب به طور عمیق به بررسی این موضوع می پردازیم که چرا فشار خون 14 خطرناک است، پیامد های آن چیست و چگونه باید با این وضعیت مقابله کرد.
فشار خون چیست ؟
فشار خون نیرویی است که خون به دیواره شریانها( سرخرگ ها ) وارد میکند. این فشار با دو عدد اندازه گیری میشود.
- فشار سیستولیک ( عدد بالایی): فشار در شریانها در لحظه انقباض قلب و پمپاژ خون. عدد 14 در این بخش، نشان دهنده فشار سیستولیک 140 میلیمتر جیوه است.
- فشار دیاستولیک ( عدد پایینی ): فشار در شریانها در لحظه استراحت قلب بین دو ضربان.
طبقه بندی فشار خون: کجا قرار داریم؟
براساس دستورالعمل های انجمن قلب آمریکا (AHA) و کالج قلب و عروق آمریکا (ACC) و همچنین معیار های رایج جهانی:
- طبیعی: کمتر از 120/80 میلیمتر جیوه.
- افزایش یافته: سیستولیک 120-129 و دیاستولیک کمتر از 80 .
- فشار خون بالای مرحله 1 ( Hypertension Stage 1 ) : سیستولیک 130- 139 یا دیاستولیک 80-89 .
- فشار خون بالای مرحله 2 ( Hypertension Stage 2 ) : سیستولیک 140 یا بالاتر یا دیاستولیک 90 یا بالاتر.
- بنابراین، فشار خون 14 ( یعنی سیستولیک 140) به طور خودکار فرد را در این مرحله خطرناک قرار میدهد.
- بحران فشار خون ( نیاز به اقدام فوری): سیستولیک بالاتر از 180 و یا دیاستولیک بالاتر از 120 .
چرا فشار خون 14 خطرناک است؟ + (بررسی 6 مورد مهم)
مکانیسم تخریب فشار خون 14 خطرناک است زیرا نیروی مستمر و بالایی بر سیستم قلبی عروقی وارد میکند. این فشار مزمن منجر به آسیب تدریجی به اندام های حیاتی میشود.:
- آسیب به شریانها ( سرخرگ ها ): فشار بالا به لایه داخلی ظریف شریانها ( اندوتلیوم ) آسیب میزند. این آسیب زمینه ساز تجمع کلسترول ( تشکیل پلاک آترواسکلروز یا تصلب شرایین ) میشود. پلاک ها شریانها را تنگ و سفت میکنند، جریان خون را محدود کرده و خطر لخته شدن خون را افزایش میدهند.
- بزرگ شدن و ضعیف شدن قبل ( هیپرتروفی بطن چپ ): قلب برای پمپاژ خون در برابر فشار بالای موجود در شریانها باید سخت تر کار کند. این امر باعث ضخیم شدن عضله قلب بخصوص بطن چپ میشود. با گذشت زمان، این عضله ضخیم شده ممکن است سفت یا ضعیف شود، توانایی پمپاژ را از دست بدهد و منجر به نارسایی قلبی شود. این یکی از جدید ترین پیامد های فشار خون بالا و خطرناک مانند فشار خون 14 است.
- آسیب به کلیه ها: کلیه ها برای فیلتر کردن مواد زائد از خون به شبکه های غنی از رگ های خونی کوچک متکی هستند. فشار خون بالا میتواند به این رگ های خونی ظریف آسیب بزند و عملکرد فیلترینگ کلیه ها را مختل کند. این آسیب می تواند منجر به بیماری مزمن کلیوی و در نهایت نارسایی کلیه باعث شود که نیاز به دیالیز یا پیوند دارد.
- آسیب به مغز( سکته مغزی و زوال عقل ): فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای سکته مغزی است. هم سکته های ایسکمیک ( انسداد شریان توسط لخته ناشی از آترواسکلروز) و هم سکته های هموراژیک ( پارگی شریان ضعیف شده ) با فشار خون بالا ارتباط تنگاتنگی دارند. همچنین، فشار خون بالا مزمن میتواند به رگ های خونی کوچک مغز آسیب زده و منجر به زوال عقل عروقی یا تشدید بیماری آلزایمر شود.
- آسیب به چشم ها( رتینوپاتی): رگ های خونی ظریف شبکیه چشم به راحتی توسط فشار خون بالا آسیب می بینند . این آسیب ( رتینوپاتی فشارخونی ) می تواند باعث خونریزی، تورم و در نهایت از دست دادن بینایی شود.
- آسیب به سایر اندام ها: فشار خون بالا میتواند به شریانهای محیطی ( بیماری شریان محیطی- PAD ) آسیب زده و باعث درد در پا ها هنگام راه رفتن شود. همچنین میتواند در اختلال نعوظ نقش داشته باشد.
عوارض فشار خون 14 ( مرحله 2)
در صورت عدم کنترل، فشار خون 14 خطرناک می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود:
- حمله قلبی ( سکته قلبی): ناشی از انسداد شریان کرونر تغذیه کننده قلب، اغلب به دلیل پارگی پلاک آترواسکلروتیک و تشکیل لخته.
- سکته مغزی: قطع جریان به بخشی از مغز ( ایسکمیک) یا خونریزی در مغز (هموراژیک ).
- نارسایی قلبی: ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی برای رفع نیاز های بدن.
- نارسایی کلیه: کاهش شدید عملکرد کلیه که نیاز به درمان جایگزینی کلیه دارد.
- آنوریسم: بیرون زدگی و ضعیف شدن دیواره شریان ( مثلا در آئورت ) که در صورت پاره شدن کشنده است.
- سندرم متابولیک: خوشه ای از شرایط شامل فشار خون بالا، قند خون بالا، چربی اضافی بدن دور کمر و سطح کلسترول غیر طبیعی که خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت را افزایش میدهد.
- مشکلات شناختی و زوال عقل: کاهش حافظه، تمرکز و توانایی فکری.
- از دست دادن بینایی: ناشی از آسیب به عروق خونی شبکیه.
علائم فشار خون 14:
خاموش اما خطرناک یکی از جنبه های خطرناک فشار خون بالا، به ویژه در مراحل اولیه و حتی در مرحله 2، این است که اغلب هیچ علامت واضحی ایجاد نمیکند. به همین دلیل به آن “قاتل خاموش” میگویند. ممکن است فرد سال ها با فشار خون 14 زندگی کند بدون اینکه متوجه شود. برخی افراد ممکن است گاهی علایم غیر اختصاصی را تجربه کنند، اما اینها معمولا زمانی ظاهر میشوند که فشار خون به سطوح بسیار بالا یا بحرانی رسیده باشد یا باعث آسیب به اندام ها شده باشد:
- سردرد های شدید( اغلب در ناحیه پشت سر)
- خونریزی از بینی
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرگیجه یا سبکی سر
- تغییرات بینایی
- خستگی شدید یا گیجی
- ضربان قلب نامنظم
- وجود خون در ادرار ( نشانه آسیب کلیوی)
تاکید مجدد: عدم وجود علامت به معنای عدم خطر نیست. فشار خون 14 حتی بدون علامت، به طور خاموش در حال آسیب زدن به بدن شماست و خطرناک محسوب میشود.
تشخیص فشار خون 14: اهمیت اندازه گیری دقیق
استفاده از دستگاه معتبر:استفاده از دستگاه فشارسنج دیجیتالی بازویی که به درستی کالیبره شده باشد، ضروری است.
شرایط مناسب اندازه گیری: استراحت 5 دقیقه ای قبل از اندازه گیری، پشتیبان مناسب برای کمر، پاهای صاف روی زمین، بازو در سطح قلب، عدم صحبت یا حرکت در حین اندازه گیری.
اندازه گیری متعدد: تشخیص فشار خون بالا بر اساس میانگین دو یا سه اندازه گیری در دو یا چند ویزیت جداگانه پزشکی انجام میشود. یک بار دیدن فشار خون 14 لزوما به معنای تشخیص قطعی نیست، اما یک علامت هشدار دهنده جدی است که نیاز به پیشگیری فوری دارد.
پایش فشار خون در منزل (HBPM): اندازه گیری منظم فشار خون در خانه در شرایط استاندارد، اطلاعات ارزشمندی برای پزشک فراهم میکند و به تشخیص “فشار خون روپوش سفید” ( بالا فقط در مطب ) یا “فشار خون پنهان” ( طبیعی در مطب، بالا در خانه) کمک میکند.
پایش سرپایی 24 ساعته فشار خون( ABPM): در برخی موارد، پزشک ممکن است استفاده از دستگاهی را توصیه کند ه فشار خون را به طور خودکار در طول 24 ساعت اندازه گیری میکند تا الگوی واقعی فشار خون را ثبت کند.
درمان فشار خون 14:
اقدام فوری برای کاهش خطر به محض تشخیص فشار خون بالا مرحله 2 ( شامل فشار خون 14)، درمان باید بلافاصله آغاز شود. هدف اصلی کاهش فشار خون به زیر 130/80 میلیمتر جیوه ( و در برخی گروه ها زیر 140/90) برای به حداقل رساندن خطر عوارض است. درمان معمولا ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و دارو است:
تغییرات سبک زندگی( پایه درمان):
رژیم غذایی DASH: تاکید بر میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی( ماهی، مرغ، حبوبات) و لبنیات کم چرب. کاهش شدید سدیم (نمک) به کمتر از 1500 میلی گرم در روز ( حدود ⅔ قاشق چایخوری نمک )بسیار حیاتی است. پرهیز از غذا های فرآوری شده، کنسروی، فست فود و تنقلات شور.
فعالیت بدنی منظم: حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی به صورت متوسط ( مانند پیاده روی تند، شنا، دوچرخه سواری و بسیاری موارد دیگر) یا 75 دقیقه فعالیت شدید در هفته. ورزش قدرتی 2 روز در هفته نیز می تواند مفید باشد
حفظ وزن سالم: کاهش حتی 5 تا 10 درصد از وزن اضافی بدن تاثیر قابل توجهی بر کاهش فشارخون داشته باشید.
محدودیت الکل: مردان حداکثر 2 نوشیدنی استاندارد در روز، زنان حداکثر 1 نوشیدنی استاندارد در روز.
ترک سیگار: سیگار کشیدن به طور مستقیم به دیواره عروقی خونی آسیب میزند و فشار خون را افزایش میدهد. ترک سیگار یکی از موثر ترین اقدامات برای سلامت قلب و عروق است.
مدیریت استرس: تکنیک های آرامسازی مانند مدیتیشن، یوگا، تای چی، تنفس عمیق و اختصاص زمان برای فعالیت های لذت بخش.
دارو های ضد فشار خون:
برای اکثر افراد با فشار خون 14 (مرحله 2)، پزشک معمولا بلافاصله دارو های درمانی را آغاز میکند، اغلب با داروی مختلف که مکمل هم عمل میکند. رایج ترین کلاس های دارویی عبارت اند از:
مهار کننده های ACE و مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs): با شل کردن رگ های خونی فشار را کاهش میدهند. محافظ کلیه نیز هستند.
مسدود کننده های کانال کلسیم: رگ های خونی را شل میکنند و ضربان قلب ر ممکن است کاهش دهند.
مدرن ها( قرص های آب):با نمک به دفع سدیم و آب اضافی از طریق کلیه ها، حجم خون و فشار را کاهش میدهند.
مسدودکننده های بتا: ضربان قلب و نیروی انقباض قلب را کاهش میدهند. معمولا برای افرادی که شرایط قلبی خاصی دارند تجویز میشوند.
سایر دارو ها: مانند مسدود کننده های آلفا، آگونیستهای مرکزی آلفا، وازودیلاتور ها.
انتخاب دارو و دوز آن کاملا توسط پزشک و بر اساس شرایط فردی شما( سن،نژاد، سایر بیماری ها، عوارض احتمالی ) تعیین میشود. مصرف منظم و دقیق دارو ها طبق دستور پزشک، حتی اگر احساس بهبودی دارید، برای کنترل این فشار خون خطرناک ضروری است.
پیشگیری: جلوگیری از رسیدن به فشار خون 14 بهترین راه برای مقابله با خطرات فشار خون 14، پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا یا کنترل آن در مراحل اولیه است:
سخن پایانی ارمغان طب:
فشار خون 14 یک هشدار جدی است آیا فشار خون 14 خطرناک است؟ پاسخ شفاف و قاطع این است: بله، فشار خون 14 ( سیستولیک 140 میلیمتر جیوه ) بسیار خطرناک است. این عدد نشان دهنده فشار خون بالای مرحله 2 است که یک تعهد جدی و مستقیم برای سلامت قلب، مغز، کلیه ها، چشم ها و سایر اندام های حیاتی محسوب میشود.
خطرناک بودن فشار خون 14 نه تنها به دلیل پتانسیل ایجاد عوارض جدی و تهدید کننده زندگی مانند سکته قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه است، بلکه به دلیل ماهیت” خاموش ” آن نیز میباشد که ممکن است سال ها بدون علامت واضح است پیشرفت کند و آسیب وارد نماید. اقدام فوری و همکاری نزدیک با تیم مراقبت های بهداشتی، بهترین دفاع شما در برابر این تهدید خطرناک است و راه را برای یک زندگی طولانی تر و سالم تر هموار میکند.
توجه: اگر دچار بیماری های مانند دیابت، پروستات، کبد چرب و فشار خون هستید و میخواهید با کمک طب سنتی بیماری خود را درمان کنید می توانید اطلاعات تماس خود را در بخش مشاوره موجود در این صفحه یا صفحه اصلی ارمغان طب وارد کنید تا درمانگران این مجموعه طی 24 ساعت آینده با شما عزیزان در تماس باشند .
در این مقاله به طور مختصر و مفید به موضوع آیا فشار خون 14 خطرناک است؟ پرداختیم امیدواریم این مقاله برای شما عزیزان مفید واقع گردد، همچنین اگر می خواهید با مقالاتی مانند آیا کبد چرب باعث جوش صورت می شود؟ و یا برای درمان کبد چرب چی بخوریم؟ آشنا شوید می توانید به بخش وبلاگ ارمغان طب مراجعه نمایید.
شما عزیزان می توانید نظرات ارزشمند خود را در رابطه با این مقاله (آیا فشار خون 14 خطرناک است؟) و مجموعه ارمغان طب در پایین این مقاله با ما در میان گذارید .
* سلامت قلب و عروق شما با همین تصمیمات امروز شکل میگیرد.*
